Theo thống kê, có tới 20% người trưởng thành mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Tuy nhiên, căn bệnh tiêu hóa mãn tính này cũng có thể xảy ra ở trẻ em. Vậy nguyên nhân gì dẫn đến trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em? Các bác sĩ sẽ khám và điều trị bệnh như thế nào?
Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em là gì?
Thực quản là ống dẫn thức ăn từ miệng đến dạ dày của chúng ta. Trẻ bị trào ngược, tức là thức ăn hoặc axit trong dạ dày của trẻ bị di chuyển ngược lên thực quản. Trào ngược dạ dày tiếng Anh có tên là GERD. Đây là một căn bệnh tiêu hóa mãn tính. Nếu trẻ bị trào ngược hơn 2 lần một tuần trong vài tuần liên tiếp thì đó có nghĩa là trẻ đã bị trào ngược dạ dày thực quản.
Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em
Có một cơ (gọi là cơ thắt thực quản dưới) hoạt động như một van đóng – mở giữa thực quản và dạ dày. Khi trẻ nuốt, cơ thắt này mở ra để thức ăn đi từ thực quản đến dạ dày. Cơ này thường đóng kín, vì vậy các chất trong dạ dày không chảy ngược vào thực quản được.
Ở trẻ em bị trào ngược dạ dày thực quản, cơ thắt này trở nên yếu hoặc mở ra không đúng lúc, khiến thức ăn và axit dạ dày chảy ngược vào thực quản. Điều này có thể xảy ra vì:
- Thoát vị gián đoạn – phần trên của dạ dày bị đẩy lên vào ngực thông qua một khe hở trong cơ hoành của trẻ
- Tăng áp lực lên bụng do thừa cân hoặc béo phì
- Các loại thuốc, chẳng hạn như một số loại thuốc trị hen suyễn, thuốc chống dị ứng (điều trị dị ứng), thuốc giảm đau, thuốc an thần (giúp trẻ dễ đi vào giấc ngủ) và thuốc chống trầm cảm
- Trẻ thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc lá
- Biến chứng từ cuộc phẫu thuật trước đó trên thực quản hoặc phần bụng trên của trẻ
- Một số tình trạng thần kinh, chẳng hạn như bại não
Dấu hiệu nhận biết cho thấy trẻ bị trào ngược dạ dày
Trẻ thậm chí có thể không nhận thấy dấu hiệu của trào ngược. Nhưng một số trẻ sẽ xuất hiện triệu chứng trào ngược như ợ ra thức ăn hay thấy vị đắng trong miệng mỗi khi ợ.
Một số dấu hiệu phổ biến cho thấy trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản như:
- Chứng ợ nóng: một cảm giác đau đớn, nóng bỏng ở giữa ngực. Nó phổ biến hơn ở trẻ lớn (12 tuổi trở lên)
- Hôi miệng
- Buồn nôn và nôn
- Khó nuốt hoặc đau khi nuốt
- Vấn đề về hô hấp: ho, đau rát họng, viêm họng,…
- Mòn răng, sâu răng
Cách bác sĩ chẩn đoán trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em
Trong hầu hết các trường hợp, bác sĩ chẩn đoán trào ngược bằng cách xem xét các triệu chứng và tiền sử bệnh của trẻ. Nếu không thể cải thiện các triệu chứng khi đã thay đổi lối sống và uống thuốc chống trào ngược của trẻ, có thể sẽ cần xét nghiệm để kiểm tra trào ngược dạ dày thực quản hoặc các vấn đề sức khỏe khác.
Một số xét nghiệm có thể giúp bác sĩ chẩn đoán được trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản hay không. Đôi khi các bác sĩ có thể yêu cầu làm nhiều loại xét nghiệm để chẩn đoán một cách chính xác. Các xét nghiệm thường được sử dụng bao gồm:
- Xét nghiệm đường tiêu hóa trên, nhìn vào hình dạng của đường tiêu hóa trên của trẻ. Trẻ sẽ cần uống một chất lỏng màu trắng gọi là barium. Đối với trẻ nhỏ, barium được trộn với thực phẩm để trẻ chịu uống. Bác sĩ sẽ chụp X-quang nội soi cho trẻ và theo dõi khi barium đi qua dạ dày và thực quản của trẻ.
- Theo dõi độ pH và trở kháng thực quản, đo lượng axit hoặc chất lỏng trong thực quản của trẻ. Bác sĩ sẽ đặt một ống linh hoạt mỏng qua mũi của trẻ vào đến dạ dày. Ống dừng đến đâu trong thực quản giúp đo lường lượng axit bị trào ngược vào thực quản. Đầu kia của ống gắn vào một camera ghi lại các số đo. Trẻ sẽ đeo ống trong 24 giờ và cần phải ở lại bệnh viện để được bác sĩ theo dõi.
- Nội soi đường tiêu hóa trên (GI) và sinh thiết, sử dụng ống nội soi dài, linh hoạt với ánh sáng và camera ở phần đầu ống. Bác sĩ sẽ di chuyển ống nội soi xuống thực quản, dạ dày và phần đầu tiên của ruột non. Trong khi nhìn vào hình ảnh từ ống nội soi, bác sĩ cũng có thể lấy mẫu mô (sinh thiết).
Trẻ cần làm gì để điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản
Đôi khi trào ngược và trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em có thể được điều trị bằng việc thay đổi lối sống:
- Giảm cân nếu cần
- Ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày, không ăn quá no trong một bữa
- Tránh thực phẩm nhiều chất béo
- Mặc quần áo rộng, không bó bụng
- Nằm thẳng trong 3 giờ sau bữa ăn, không ngả và trượt khi ngồi
- Nâng đầu giường của trẻ lên 15-20 cm bằng cách chèn 2-3 cái gối dưới cổ
Một số phương pháp điều trị bệnh mà bác sĩ có thể chỉ định cho trẻ bị trào ngược dạ dày:
Nếu việc thay đổi lối sống ở nhà không đủ để cải thiện triệu chứng cho trẻ, bác sĩ có thể khuyên dùng thuốc để điều trị trào ngược dạ dày thực quản. Các loại thuốc này có công dụng làm giảm lượng axit trong dạ dày của trẻ.
Một số loại thuốc điều trị trào ngược dạ dày ở trẻ em không kê đơn và một số loại thuốc theo toa. Chúng bao gồm:
- Thuốc kháng axit không kê đơn
- Thuốc chẹn H2, làm giảm tiết axit dạ dày
- Thuốc ức chế bơm proton (PPI), cũng có tác dụng làm giảm tiết axit dạ dày
- Prokinetic, giúp dạ dày trống rỗng nhanh hơn
Nếu những thuốc này không giúp ích gì và trẻ vẫn có các triệu chứng nghiêm trọng, thì phẫu thuật có thể là một lựa chọn cuối cùng và trẻ cần được phẫu thuật bởi một bác sĩ tiêu hóa.
Hi vọng những thông tin được cung cấp trong bài viết sẽ giúp ích cho bạn trong việc tìm hiểu về căn bệnh trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em. Nếu cần được tư vấn, hãy liên hệ với Anvitra để được hỗ trợ kịp thời!
