[Chi tiết A-Z] Cách chữa trào ngược dạ dày ở trẻ em cho bố mẹ

Nôn trớ, tăng cân chậm, trẻ hay quấy khóc, có thể là những dấu hiệu cho thấy bé đang bị trào ngược dạ dày thực quản. Vậy trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em là gì, nguyên nhân, triệu chứng, mức độ nguy hiểm và cách điều trị như thế nào, hãy cùng Anvitra tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.

Trào ngược dạ dày ở trẻ em là gì?

Trào ngược dạ dày thực quản là tình trạng thức ăn và acid dạ dày trào trở lại lên thực quản. Đây là một tình trạng thường gặp ở cả trẻ sơ sinh, trẻ em và người lớn. Theo Medlineplus, khoảng 25% trẻ em có triệu chứng của bệnh này. Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em thường không ảnh hưởng đến sinh hoạt và sức khỏe của bé. Tuy nhiên, trong 1 số trường hợp có thể gây ra các biến chứng như suy dinh dưỡng, viêm thực quản và biến chứng lên đường hô hấp.

Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em

Nguyên nhân sinh lý

Các nguyên nhân do hệ tiêu hoá chưa ổn định, cơ thắt thực quản dưới đóng mở chưa đều. Hoặc do mẹ cho bé bú sai tư thế, trẻ nằm nhiều nên thức ăn ở lại dạ dày khá lâu, thức ăn của bé cũng lỏng, mềm và dễ gây ra trào ngược.

Nguyên nhân bệnh lý

Chủ yếu do trẻ mắc dị tật bẩm sinh như thoát vị cơ hoành, sa dạ dày làm cho cơ thắt thực quản dưới của trẻ yếu, trẻ bị bại não, nhiễm trùng toàn thân, hở van tâm vị bẩm sinh.

Triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em

• Trẻ ói hoặc nôn ra nhiều sữa, qua cả đường miệng và đường mũi.
• Trẻ hay quấy khóc, biếng ăn, khó ngủ ban đêm
• Tăng cân chậm, có thể suy dinh dưỡng
• Đau phía sau xương ức, kèm ợ nóng khó chịu với những trẻ lớn
• Biểu hiện như ho, khò khè, có khi thở tím tái. Trẻ có thể phải nhập viện vì viêm phổi hay các cơn ngừng thở, đe dọa trực tiếp tới tính mạng của trẻ nếu không phát hiện kịp thời.

>> Xem thêm: Đi khám trào ngược dạ dày như thế nào? Đi ở đâu thì tốt?

Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em có nguy hiểm không?

Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ nếu không được chăm sóc và điều trị đúng cách để tình trạng trào ngược kéo dài sẽ gây ra những biến chứng nguy hiểm:

• Biến chứng về tiêu hóa: viêm đường tiêu hoá, và nghiêm trọng nhất là Barret thực quản đối với trẻ
• Biến chứng về hô hấp: gây hiện tưởng thở khò khè, ho, co rút, viêm phổi tái phát ở trẻ
• Suy dinh dưỡng, chậm phát triển lâu dài cho trẻ

Các biện pháp chẩn đoán trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em hiện nay

Chẩn đoán trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em dựa vào các dấu hiệu như: sút cân, khóc, gặp các vấn đề về nuôi dưỡng hoặc vấn đề hô hấp (khò khè, co rút, viêm phổi tái phát…). Một số chỉ định xét nghiệm cần thiết như:

• Siêu âm: để phát hiện các bệnh lý gây trào ngược dạ dày thực quản như hẹp môn vị.
• Đo pH thực quản: để xác định nồng độ acid trong thực quản của trẻ.
• Chụp phim X-quang để phát hiện các dị tật bẩm sinh của đường tiêu hóa như tắc nghẽn (nếu có)
• Nội soi dạ dày thực quản: nội soi dạ dày thực quản thực hiện ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ được thực hiện dưới gây mê.

Trẻ bị trào ngược dạ dày phải làm sao?

Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em không có biến chứng thường sẽ tự khỏi khi trẻ lớn và được bố mẹ để ý trong cách chăm sóc trẻ hàng ngày mà không cần điều trị.

Với trẻ bú mẹ trực tiếp

Nên cho trẻ bú vú bên trái trước, lúc này bé sẽ nằm nghiêng bên phải, giúp cho sữa khi bị trào ngược.

Sau đó, mẹ chuyển bé bú vú bên phải, lúc này bé sẽ nằm nghiêng bên trái giúp sữa dễ dàng đi xuống dạ dày, không gây ra trào ngược. 

Với trẻ bú bình

Khi cho trẻ bú, cha mẹ nên đặt bình sữa sao cho đầu núm vú của bình luôn đầy 

• Không nên cho bé bú đang quấy khóc vì bé có thể nuốt nhiều hơi, gây căng dạ dày. 
• Khi trẻ bú xong, nên bế trẻ lên theo tư thế thẳng trong khoảng thời gian 15 – 20 phút. Mẹ giúp bé ợ hơi bằng cách đặt ngực bé áp vào một bên ngực mẹ, cằm bé kê lên vai mẹ rồi vỗ nhẹ lưng của bé. Sau đó, nhẹ nhàng đặt bé nằm nghiêng phía bên trái, kê gối cao hơn. 

Cha mẹ lưu ý: hạn chế cho trẻ bú nằm vì sẽ khiến trẻ dễ bị sặc, trớ sữa, để bé được yên sau khi bú.

Để hạn chế tình trạng trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh cũng như trẻ nhỏ, mẹ nên chia nhỏ lượng sữa thức ăn thành nhiều lần. Không nên ép trẻ ăn và bú. Thời gian tối thiểu giữa hai lần bú của trẻ là 2 giờ, tối đa là 4 – 5 giờ. 

Cố gắng đảm bảo lượng sữa, thức ăn trong ngày của trẻ.

Với trẻ em lớn hơn 1 tuổi

Với trẻ nhỏ từ 1 tuổi trở lên bị các tình trạng trào ngược dạ dày, thường do nguyên nhân bệnh lý, với các biểu hiện chủ yếu như: nôn, buồn nôn, ợ nóng, đau dạ dày, đau rát vùng thượng vị trẻ, ho và khò khè…  Điều đầu tiên mẹ có thể làm là lưu ý thay đổi chế độ ăn và lối sống cho trẻ, thông thường sau 1-2 tuần các triệu chứng có thể cải thiện:

• Giảm bớt ăn thức ăn giàu chất béo như mỡ động vật, phủ tạng động vật, sô cô la…
• Cho trẻ ăn nhiều bữa, với lượng thức ăn vừa đủ, thời gian có thể: 1-1,5 giờ/1 lần
• Pha đặc sữa với bột gạo, tham khảo: 1 muỗng bột gạo với 60 -120ml sữa
• Giảm thời gian ngậm vú giả ở trẻ
• Hạn chế các thức ăn, nước uống: nước cam, quýt, bưởi, thức ăn chiên hoặc thức ăn nhiều dầu, tỏi, hành, thức ăn cay
• Hạn chế thức ăn quá đặc làm tăng nguy cơ táo bón, giảm hấp thu Canxi trong sữa

Nếu sau 1-2 tuần tình trạng trẻ vẫn không cải thiện, mẹ nên đưa bé đi thăm khám bác sĩ để tìm nguyên nhân và điều trị. Lúc này bác sỹ có thể sẽ cho trẻ điều trị với một số loại thuốc. 

Thuốc điều trị trào ngược dạ dày thực quản: ở trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ nhóm thuốc này thường được sử dụng là thuốc chẹn H2 hoặc thuốc ức chế bơm Proton (PPIs). Đây là những loại thuốc giúp làm giảm lượng Acid trong dạ dày. Thuốc được sử dụng kết hợp với việc chú ý điều chỉnh chế độ ăn uống sinh hoạt phù hợp với tình trạng của trẻ trong vòng 2 đến 4 tuần.

>> Tham khảo thêm “[Chi tiết] Thuốc chống trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em, trẻ sơ sinh“

Ngoài ra, bác sĩ có thể cân nhắc đến phẫu thuật nếu trẻ mắc trào ngược dạ dày thực quản có biến chứng như viêm phổi, viêm loét thực quản, không kiểm soát được bằng việc sử dụng thuốc phối hợp và thay đổi lối sống.

Trẻ em là đối tượng dễ tổn thương và cần được bảo vệ kịp thời nếu có các triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Các mẹ cũng cần có kiến thức đầy đủ để không quá lo lắng khi chữa trào ngược dạ dày cho trẻ. Tuy nhiên cũng không nên chủ quan và lưu ý để có phương án can thiệp kịp thời khi trẻ có những biểu hiện bất thường, tránh để lại biến chứng cho trẻ. Nếu các mẹ cần giải đáp rõ hơn hãy để lại lời nhắn hoặc gọi cho chúng tôi, các chuyên gia tư vấn của Anvy theo số hotline miễn cước 1800 234 558 để được giải đáp cụ thể.

Dược sĩ: Dược sĩ Dung Lê

Đại học Dược Hà Nội
Kinh nghiệm 5 năm trong lĩnh vực tư vấn bệnh lí đường tiêu hóa, sở hữu kiến thức chuyên sâu từ các chuyên gia đầu...