Viêm loét dạ dày là gì? Đây là câu hỏi mà nhiều người đang tìm kiếm câu trả lời. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về tình trạng bệnh lý phổ biến này.
Viêm loét dạ dày là gì?
Loét dạ dày là vết loét hở ở niêm mạc dạ dày. Đây là nguyên nhân phổ biến gây đau dạ dày khu trú – cơn đau mà bạn có thể cảm thấy xuất phát từ một vị trí cụ thể – thường có tính chất nóng rát hoặc đau nhói. Tuy nhiên, không phải tất cả các vết loét dạ dày đều biểu hiện các triệu chứng rõ ràng.
Loét dạ dày là bệnh thường gặp và có thể điều trị được, nhưng chúng có thể trở nên nghiêm trọng nếu để quá lâu mà không được điều trị. Một số vết loét chảy máu liên tục, có thể dẫn đến mất máu đáng kể theo thời gian. Một số vết loét có thể tiếp tục ăn mòn qua thành dạ dày cho đến khi có một lỗ thủng.
Nguyên nhân gây viêm loét dạ dày
Theo số liệu được báo cáo trong các nghiên cứu khoa học uy tín The Lancet và American Journal of Gastroenterology, có nhiều hơn hai nguyên nhân chính gây loét dạ dày là nhiễm khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori) và lạm dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAID), trong đó nhiễm khuẩn H. pylori chiếm tỷ lệ cao hơn, từ 60-90% các trường hợp. Sử dụng NSAID chỉ gây khoảng 10-20% các trường hợp viêm loét dạ dày.
Nhiễm trùng H. pylori
Hpylori là một bệnh nhiễm trùng phổ biến, ảnh hưởng đến khoảng một nửa dân số toàn cầu. Vi khuẩn này thường sống trong dạ dày, nhưng ở một số người, chúng phát triển quá mức, xâm phạm vào niêm mạc dạ dày, gây viêm mãn tính và dẫn đến loét dạ dày.
NSAID
NSAID (thuốc chống viêm không steroid) như ibuprofen, naproxen và aspirin là thuốc giảm đau không kê đơn phổ biến. Những loại thuốc này kích ứng niêm mạc dạ dày và ức chế một số hóa chất bảo vệ, phục hồi niêm mạc. Mặc dù niêm mạc thường tự phục hồi sau những tổn thương nhỏ, nhưng việc sử dụng NSAID quá nhiều, quá thường xuyên sẽ khiến lớp niêm mạc bảo vệ càng bị mòn, và khả năng tự phục hồi cũng bị suy giảm.
Nguyên nhân khác
Các nguyên nhân ít phổ biến hơn gây loét dạ dày bao gồm:
- Nhiễm trùng khác: Hiếm khi, các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn, vi-rút hoặc nấm khác có thể xâm nhập vào dạ dày của bạn và gây ra viêm dạ dày xói mòn.
- Hội chứng Zollinger-Ellison: Đây là tình trạng hiếm gặp khiến dạ dày sản xuất quá nhiều axit dạ dày, làm mòn lớp niêm mạc.
- Căng thẳng sinh lý nghiêm trọng: Bạn có thể bị loét do căng thẳng nếu cơ thể bạn đang phải vật lộn để phục hồi sau một căn bệnh hoặc chấn thương đe dọa tính mạng. Căng thẳng sinh lý nghiêm trọng làm thay đổi cân bằng pH, khiến dạ dày của bạn có tính axit hơn.
Dấu hiệu nhận biết viêm loét dạ dày
Một số cơn đau có thể là dấu hiệu của viêm loét dạ dày
Đau bụng vùng thượng vị
Đau bụng là triệu chứng phổ biến nhất của viêm loét dạ dày. Đặc điểm của cơn đau:
- Thường xuất hiện khi đói hoặc vài giờ sau khi ăn
- Có thể kéo dài từ vài phút đến vài giờ
- Đau âm ỉ hoặc đau dữ dội, có thể lan ra sau lưng
- Đau thường giảm khi ăn hoặc uống thuốc kháng axit
Các triệu chứng khác
- Ợ nóng, ợ chua: Cảm giác nóng rát ở ngực hoặc cổ họng, thường xảy ra sau khi ăn hoặc khi nằm.
- Buồn nôn và nôn: Có thể kèm theo cảm giác khó chịu ở dạ dày.
- Chán ăn, sụt cân: Do đau bụng và khó tiêu, người bệnh có thể ăn ít đi, dẫn đến sụt cân.
- Đầy hơi, khó tiêu: Cảm giác đầy bụng, khó chịu sau khi ăn.
- Phân đen hoặc có máu: Đây là dấu hiệu nguy hiểm, cần được thăm khám ngay.
Lưu ý: Nếu bạn gặp phải các triệu chứng trên kéo dài, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Những tình trạng nào khác có thể bị nhầm lẫn với bệnh loét dạ dày?
Có nhiều tình trạng bệnh có thể dễ gây nhầm lẫn với viêm loét dạ dày, dưới đây là một số ví dụ điển hình:
- Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Trào ngược axit mãn tính có thể gây ợ nóng, đau dạ dày và buồn nôn.
- Rối loạn tiêu hóa chức năng: Điều này có nghĩa là bạn bị chứng khó tiêu mãn tính mà không có lý do vật lý rõ ràng nào. Các triệu chứng tương tự, nhưng axit không gây ra chúng và không có sự xói mòn rõ ràng nào ở niêm mạc dạ dày của bạn.
- Ung thư dạ dày: Ung thư dạ dày rất hiếm gặp nhưng có thể gây ra các triệu chứng tương tự như loét dạ dày.
Cách chẩn đoán viêm loét dạ dày
Để xác định chính xác viêm loét dạ dày là gì, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm sau:
Nội soi dạ dày
Đây là phương pháp chính để chẩn đoán viêm loét dạ dày. Bác sĩ sẽ đưa một ống nội soi có gắn camera vào dạ dày để quan sát trực tiếp niêm mạc và phát hiện các vết loét.
Xét nghiệm tìm vi khuẩn H. pylori
- Xét nghiệm hơi thở: Bệnh nhân uống một dung dịch đặc biệt, sau đó thở vào một túi. Nếu có vi khuẩn H. pylori, hơi thở sẽ chứa một chất hóa học đặc biệt.
- Xét nghiệm máu: Kiểm tra kháng thể chống lại H. pylori trong máu.
- Xét nghiệm phân: Phát hiện sự hiện diện của H. pylori trong phân.
Chụp X-quang đường tiêu hóa trên
Bệnh nhân uống một chất cản quang, sau đó chụp X-quang để quan sát dạ dày và ruột non.
Xét nghiệm máu
Kiểm tra tình trạng thiếu máu, có thể là dấu hiệu của chảy máu dạ dày do viêm loét.
Phương pháp điều trị viêm loét dạ dày hiệu quả
Sau khi hiểu rõ viêm loét dạ dày là gì, việc xây dựng pháp đồ điều trị là rất quan trọng
Điều trị bằng thuốc
Thuốc kháng axit
- Công dụng: Trung hòa axit dạ dày, giảm nhanh các triệu chứng như đau bụng, ợ nóng.
- Ví dụ: Maalox, Mylanta.
Thuốc ức chế bơm proton (PPI)
- Công dụng: Giảm tiết axit dạ dày, tạo điều kiện cho vết loét lành.
- Ví dụ: Omeprazole, Esomeprazole.
Thuốc đối kháng thụ thể H2
- Công dụng: Giảm tiết axit dạ dày.
- Ví dụ: Ranitidine, Famotidine.
Thuốc kháng sinh (nếu nhiễm H. pylori)
- Thường sử dụng phác đồ kết hợp 2-3 loại kháng sinh.
- Ví dụ: Amoxicillin, Clarithromycin, Metronidazole.
Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày
- Công dụng: Tạo lớp màng bảo vệ trên bề mặt vết loét.
- Ví dụ: Sucralfate.
Thay đổi lối sống
Ăn uống lành mạnh
- Chia nhỏ bữa ăn, ăn chậm nhai kỹ.
- Tăng cường thực phẩm giàu chất xơ, vitamin.
- Hạn chế thức ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ.
Hạn chế rượu bia, cà phê
- Rượu bia và cà phê có thể kích thích dạ dày tiết axit.
- Nếu uống, nên uống có mức độ và sau bữa ăn.
Bỏ thuốc lá
- Thuốc lá làm chậm quá trình lành vết loét.
- Tìm kiếm hỗ trợ nếu gặp khó khăn trong việc cai thuốc.
Giảm stress
- Thực hành các kỹ thuật thư giãn như yoga, thiền.
- Duy trì giấc ngủ đầy đủ, tối thiểu 7-8 giờ mỗi ngày.
Tập thể dục đều đặn
- Giúp giảm stress, tăng cường sức đề kháng.
- Nên tập 30 phút mỗi ngày, 5 ngày/tuần.
Cách phòng ngừa viêm loét dạ dày
Hiểu rõ viêm loét dạ dày là gì giúp bạn chủ động phòng ngừa:
Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh
- Ăn đúng giờ, không bỏ bữa.
- Tăng cường rau xanh, trái cây.
- Hạn chế thức ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng.
Tránh các thực phẩm kích thích dạ dày
- Hạn chế caffeine, rượu bia.
- Tránh các loại nước có gas.
Hạn chế sử dụng thuốc giảm đau NSAIDs
- Nếu cần dùng, nên uống sau bữa ăn.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ về các loại thuốc thay thế.
Quản lý stress hiệu quả
- Học cách thư giãn, giải tỏa căng thẳng.
- Duy trì cân bằng giữa công việc và cuộc sống.
Khám sức khỏe định kỳ
- Kiểm tra dạ dày định kỳ 6 tháng/lần.
- Phát hiện sớm và điều trị kịp thời các vấn đề về dạ dày.
Tránh nằm ngay sau khi ăn
- Nên đợi ít nhất 2-3 giờ sau khi ăn mới đi ngủ.
- Giúp giảm nguy cơ trào ngược axit dạ dày.
Duy trì cân nặng hợp lý
- Béo phì có thể làm tăng áp lực lên dạ dày.
- Giữ cân nặng trong phạm vi BMI bình thường (18.5-24.9).
Biến chứng nguy hiểm của viêm loét dạ dày
Khi tìm hiểu viêm loét dạ dày là gì, không thể bỏ qua các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra:
Chảy máu dạ dày
- Dấu hiệu: Nôn ra máu hoặc phân đen.
- Cần cấp cứu ngay lập tức vì có thể dẫn đến thiếu máu nghiêm trọng.
Thủng dạ dày
- Xảy ra khi vết loét ăn thủng qua thành dạ dày.
- Triệu chứng: Đau bụng dữ dội, bụng cứng như gỗ.
- Đây là tình trạng cấp cứu, cần phẫu thuật ngay.
Hẹp môn vị
- Do sẹo của vết loét gây hẹp đường ra của dạ dày.
- Triệu chứng: Nôn mửa sau khi ăn, giảm cân nhanh.
- Có thể cần can thiệp nội soi hoặc phẫu thuật.
Ung thư dạ dày
- Viêm loét dạ dày mãn tính có thể làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày.
- Cần theo dõi và tầm soát ung thư định kỳ ở những người có nguy cơ cao.
Hiểu rõ về các biến chứng này giúp bạn nhận thức được tầm quan trọng của việc điều trị sớm và đúng cách khi mắc viêm loét dạ dày.
Chế độ dinh dưỡng cho người bị viêm loét dạ dày
Khi đã hiểu viêm loét dạ dày là gì, việc xây dựng một chế độ ăn uống phù hợp rất quan trọng trong quá trình điều trị và phòng ngừa tái phát:
Các thực phẩm nên ăn
- Các loại cháo, súp dễ tiêu hóa
- Rau xanh và trái cây không gây kích ứng (chuối, táo)
- Thịt nạc, cá, trứng (nấu chín kỹ)
- Các loại ngũ cốc nguyên hạt
- Sữa chua và các sản phẩm probiotic
Thực phẩm nên hạn chế
- Thức ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ
- Thức ăn có tính axit cao như cam, chanh
- Cà phê, trà đặc, nước có ga
- Rượu bia và các đồ uống có cồn
- Thức ăn chế biến sẵn, đồ ăn nhanh
Cách ăn uống
- Chia nhỏ bữa ăn, ăn nhiều bữa trong ngày
- Nhai kỹ, ăn chậm
- Không ăn quá no hoặc để bụng quá đói
- Uống đủ nước, nhưng tránh uống nhiều trong bữa ăn
Tuân thủ chế độ ăn uống này sẽ giúp giảm các triệu chứng của viêm loét dạ dày và hỗ trợ quá trình lành vết loét.
Chúng tôi hy vọng bài viết này đã giải đáp thỏa đáng câu hỏi “viêm loét dạ dày là gì” và cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích. Hãy nhớ rằng, sức khỏe là tài sản quý giá nhất. Chăm sóc dạ dày của bạn cũng chính là chăm sóc cho chất lượng cuộc sống của bạn. Đừng quên đọc thêm các bài viết liên quan để nâng cao kiến thức về sức khỏe tiêu hóa nhé!
