Rượu bia không chỉ gây tổn thương trực tiếp đến niêm mạc dạ dày mà còn làm rối loạn các cơ chế bảo vệ tự nhiên của hệ tiêu hóa, từ đó làm tăng nguy cơ viêm loét.
1. Cơ chế gây viêm loét dạ dày của rượu bia
Việc lạm dụng rượu bia không chỉ làm tổn thương trực tiếp niêm mạc dạ dày mà còn gây rối loạn toàn diện các cơ chế bảo vệ tự nhiên của dạ dày. Dưới đây là phân tích chi tiết từng cơ chế:
1.1 Tổn thương trực tiếp niêm mạc dạ dày
- Cấu trúc bảo vệ tự nhiên của dạ dày: Niêm mạc dạ dày được bảo vệ bởi một lớp chất nhầy dày giàu bicarbonate, giúp trung hòa acid và tạo môi trường kiềm ngay tại bề mặt niêm mạc. Lớp chất nhầy này ngăn không cho acid hydrochloric (HCl) và enzyme pepsin tiếp xúc trực tiếp với các tế bào biểu mô, tránh tổn thương niêm mạc.
- Tác động của rượu bia: Cồn trong rượu làm hòa tan và phá vỡ lớp chất nhầy này, khiến các tế bào biểu mô mất đi lớp bảo vệ quan trọng. Điều này làm acid và pepsin dễ dàng tiếp cận và tấn công lớp biểu mô niêm mạc, gây kích ứng, viêm và dẫn đến hình thành vết loét.
1.2 Tăng tiết acid dạ dày
- Cơ chế tự nhiên của dạ dày: Khi thức ăn hoặc đồ uống vào dạ dày, dây thần kinh phế vị (vagus) được kích thích, giải phóng hormone gastrin. Gastrin thúc đẩy tế bào viền (parietal cells) sản xuất HCl, giúp tiêu hóa thức ăn và duy trì môi trường acid trong dạ dày (pH ~1.5-3).
- Tác động của rượu bia: Rượu bia kích thích quá mức dây thần kinh phế vị, làm tăng tiết gastrin vượt ngưỡng bình thường, dẫn đến sản xuất HCl dư thừa. Lượng acid tăng cao này không chỉ phá hủy niêm mạc mà còn cản trở quá trình tái tạo tế bào biểu mô, làm chậm khả năng phục hồi tự nhiên của dạ dày sau tổn thương. Hậu quả là môi trường dạ dày trở nên quá acid, gây viêm nhiễm kéo dài và tạo điều kiện thuận lợi cho sự hình thành loét dạ dày.
1.3 Ức chế sản xuất prostaglandin
- Vai trò của prostaglandin trong dạ dày: Prostaglandin là các hợp chất lipid nội sinh đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ niêm mạc dạ dày. Chúng kích thích sản xuất chất nhầy và bicarbonate, duy trì tuần hoàn máu đến niêm mạc và ức chế tiết acid quá mức.
- Tác động của rượu bia: Cồn trong rượu ức chế tổng hợp prostaglandin bằng cách ức chế enzyme cyclooxygenase (COX), đặc biệt là COX-1. Khi prostaglandin bị giảm, lớp niêm mạc dạ dày không còn được bảo vệ hiệu quả, trở nên nhạy cảm hơn với tác động của acid, pepsin và các yếu tố gây viêm khác. Hậu quả là khả năng tự bảo vệ của dạ dày suy giảm đáng kể, dẫn đến tình trạng tổn thương lan rộng và khó lành hơn.
1.4 Tăng tính thấm của niêm mạc dạ dày
- Cơ chế bảo vệ tế bào niêm mạc: Màng tế bào biểu mô dạ dày có tính chọn lọc cao, ngăn chặn acid và các chất độc hại thấm vào lớp sâu hơn của niêm mạc.
- Tác động của rượu bia: Rượu làm tăng tính thấm của màng tế bào biểu mô, phá vỡ hàng rào bảo vệ này. Khi tính thấm tăng, acid, pepsin và các chất độc hại trong dạ dày dễ dàng thấm sâu vào lớp biểu mô bên trong, gây tổn thương tế bào. Điều này dẫn đến hiện tượng viêm mãn tính, thoái hóa tế bào, và khi không được điều trị, có thể tiến triển thành các vết loét lớn.
1.5 Rối loạn nhu động dạ dày
- Vai trò của nhu động dạ dày trong tiêu hóa: Nhu động dạ dày là các cử động co bóp có tổ chức, giúp trộn đều thức ăn với dịch tiêu hóa và tống thức ăn từ dạ dày xuống ruột non.
- Tác động của rượu bia: Rượu tác động trực tiếp lên hệ thần kinh trung ương và hệ thần kinh ruột, gây ức chế hoạt động của các tế bào cơ trơn dạ dày. Điều này dẫn đến giảm tần suất và cường độ co bóp, làm chậm quá trình làm rỗng dạ dày. Thức ăn, dịch tiêu hóa, và acid tồn đọng trong dạ dày lâu hơn bình thường, gây tăng áp lực nội dạ dày. Áp lực này làm kéo căng niêm mạc và tăng thời gian tiếp xúc với acid, từ đó làm gia tăng nguy cơ viêm loét.
Rượu bia là yếu tố nguy cơ lớn gây viêm loét dạ dày thông qua nhiều cơ chế phối hợp, từ phá hủy hàng rào bảo vệ tự nhiên đến rối loạn hoạt động chức năng của dạ dày.
2 Biểu hiện của viêm loét dạ dày do rượu bia
Viêm loét dạ dày do rượu bia thường gây ra nhiều triệu chứng đặc trưng, phản ánh mức độ tổn thương niêm mạc và ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa. Các biểu hiện này có thể từ nhẹ đến nặng, tùy thuộc vào tình trạng viêm loét và tần suất sử dụng rượu bia.
- Đau vùng thượng vị: Đau thượng vị là triệu chứng phổ biến của viêm loét dạ dày do bia rượu. Người bệnh thường cảm thấy đau âm ỉ hoặc bỏng rát ở vùng trên rốn, dưới xương ức, nhất là sau khi uống bia rượu hoặc lúc đói. Cơ chế gây đau bắt nguồn từ việc bia rượu làm tăng tiết acid dạ dày, phá vỡ lớp chất nhầy bảo vệ niêm mạc. Khi acid tiếp xúc trực tiếp với vùng tổn thương, các dây thần kinh cảm giác trong lớp niêm mạc bị kích thích, gây ra cơn đau. Việc tiêu thụ bia rượu kèm đồ ăn cay, chua hoặc sử dụng khi dạ dày trống rỗng càng làm trầm trọng tình trạng này.
- Buồn nôn và nôn: Tiêu thụ bia rượu ở mức độ cao thường dẫn đến buồn nôn và nôn. Nhiều trường hợp nôn ra dịch có lẫn máu hoặc có màu nâu đen, cho thấy niêm mạc dạ dày đã bị viêm loét nghiêm trọng. Bia rượu làm rối loạn nhu động dạ dày, khiến thức ăn lưu lại lâu hơn, đồng thời kích thích mạnh vào vết loét và dây thần kinh cảm giác, kích hoạt phản xạ nôn. Hiện tượng này là một cách cơ thể tự loại bỏ yếu tố kích thích, nhưng nếu kéo dài sẽ gây mất nước, điện giải và suy kiệt cơ thể.
- Ợ hơi ợ chua: Triệu chứng ợ hơi, ợ chua là dấu hiệu rõ ràng cho thấy bia rượu đang ảnh hưởng tiêu cực đến dạ dày. Người bệnh thường cảm nhận được vị chua hoặc đắng trong miệng, kèm cảm giác nóng rát ở vùng thượng vị và dọc theo thực quản.
- Đầy hơi khó tiêu: Đầy hơi và khó tiêu thường xuất hiện sau khi uống bia rượu, đặc biệt nếu dùng kèm các thực phẩm khó tiêu hoặc nhiều chất béo. Người bệnh cảm thấy bụng căng tức, khó chịu và mất cảm giác ngon miệng. Cơ chế này xảy ra do bia rượu làm giảm nhu động dạ dày, kéo dài thời gian thức ăn tồn tại trong dạ dày. Đồng thời, rượu kích thích sự lên men trong dạ dày, làm sản sinh khí, gây chướng bụng và đầy hơi. Việc kết hợp bia rượu với thói quen ăn uống không khoa học, như ăn nhanh hoặc uống rượu bia khi bụng đói, sẽ khiến các triệu chứng này trầm trọng hơn.
- Phân đen hoặc máu trong phân: Phân đen hoặc lẫn máu là một trong những biểu hiện nguy hiểm của viêm loét dạ dày do bia rượu. Phân có màu đen thường xuất hiện khi máu từ vùng tổn thương bị acid dạ dày tiêu hóa. Máu tươi trong phân cho thấy có hiện tượng xuất huyết cấp tính, thường đi kèm với triệu chứng mệt mỏi và chóng mặt do mất máu.
Các biểu hiện trên không chỉ đặc trưng cho viêm loét dạ dày mà còn có thể xuất hiện trong nhiều bệnh lý tiêu hóa khác, như trào ngược dạ dày – thực quản (GERD) hoặc viêm thực quản.
Với thành phần an toàn từ thảo dược, chúng tôi giới thiệu đến bạn sản phẩm TPBVSK Hỗn dịch dạ dày Anvitra giúp làm dịu nhanh các triệu chứng khó chịu, bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi tác động của acid dạ dày và các yếu tố kích thích. Lựa chọn Hỗn dịch dạ dày Anvitra chính là một biện pháp hiệu quả để cải thiện sức khỏe dạ dày, giảm thiểu các triệu chứng không mong muốn và duy trì một hệ tiêu hóa khỏe mạnh mỗi ngày. Hãy chăm sóc dạ dày của bạn ngay từ hôm nay với Anvitra để tận hưởng cuộc sống không lo về vấn đề tiêu hóa.
